Kyipwaye Selection since 1938

28Jan13

Kyipwaye Press, Rangoon

ဤ ဇြန္ဆိုလွ်င္ ႀကီးပြားေရး လက္ေရြးစင္ စာအုပ္မ်ား စတင္ ထုတ္ေဝတာ ၇၅ ႏွစ္ ျပည့္ပါမည္။ ပထမ မူလ နံပါတ္ ၁ စာစဥ္မွာ ဦးဘဂ်မ္း၏ ကိုျပဴး မၿပံဳး ကာတြန္းျဖစ္ပီး ပထမဆုံး ျမန္မာ ဘာသာႏွင့္ ထုတ္ေဝေသာ ကေလး ကာတြန္းစာအုပ္ျဖစ္ပါသည္။ ကာတြန္းညီညီ၏ ကိုပူစီ စုန္းမႀကီး ေဒၚအိုဇာ ကာတြန္းလို ဒစ္စေနပုံစံ ကာတြန္းမ်ားလဲ မေရွးမေႏွာင္း ေခတ္စားလာပါသည္။

ႀကီးပြားေရး အေစာပိုင္း စာအုပ္မ်ားတြင္ တကၠသိုလ္ သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသူ မအမာ ျပန္ဆိုေသာ ျမန္မာျပည္တြင္ စစ္ေဆးခဲ့ေသာ အမႈအခင္းမ်ား၊ ဦးလွ၏ ဆိုဗီယက္ရုရွား စသည္တို႔ ပါဝင္သည္။ ေမာရစ္ေကာလစ္လို ကိုလိုနီ အရာရွိႀကီးတေယာက္က ကိုလိုနီစနစ္၏ ယိရြဲပုပ္အဲ့ေနေသာ အတြင္းသရုပ္မ်ားကို ပြင့္ပြင့္ႀကီး ဖြင့္ခ်သည္မို႔ မအမာ ဘာသာျပန္မွာ သူ၏ႏိုင္ငံေရး လမ္းေၾကာင္းႏွင့္ အရွိန္ဟပ္မိပီး တိုင္းျပည္က လက္ခံသည့္ အမ်ိဳးသမီး ကေလာင္တေခ်ာင္းအျဖစ္ တိုးတက္လာခဲ့သည္။ ေရႊဥေဒါင္း၊ ေရႊစၾကာ စသည့္ ေခတ္ေပၚ စာေရးဆရာမ်ား၏ ပထမံ ဆရာသိန္းကဲ့သို႔ ဝတၳဳမ်ား ထုတ္ေဝသည့္အျပင္ ႀကီးပြားေရးမွ ဦးပုကေလး၏ ကျပားျပႆနာ၊ မႏၱေလးဆရာမႊန္းႀကီး၏ နတ္ဒုစသည့္ ေခတ္ေရးေခတ္ရာ ေဝဖန္စာမ်ား ထုတ္ခဲ့သည္။ ေနသူရိန္ အမည္ျဖင့္ မဟာေဆြေရးေသာ မေၾကာက္တရား ေဆာင္းပါးမ်ားမွာ ႀကီးပြားေရးတြင္ လစဥ္ပါစဥ္ကပင္ သခင္ေအာင္ဆန္းစသည့္ သခင္လူငယ္တို႔ အသည္းစြဲ ရဲရဲေတာက္စာမ်ား ျဖစ္သည္။ ထိုေခတ္ ႏိုင္ငံေရးသမားကား စာကို တန္းကုန္ေအာင္ ဖတ္ပီး တိုင္းျပည္အတြက္ ရြတ္ရြတ္ခြ်ံခြ်ံ စြန္႔ၾကသည္ကမ်ားသည္။ ဇဝန၏ အပါပုံေျပာမယ္ ဦးေလးနားေထာင္ ေဆာင္းပါးမ်ားမွာလည္း ဗုဒၶဝင္၊ ရာဇဝင္ကို ေျပာင္ေခ်ာ္ေခ်ာ္ႏွင့္ ရယ္စရာလုပ္ကာ ေသာရဲသည္မွာ ထိုေခတ္ ကိုလိုနီတရားဥပေဒ အကာအကြယ္ေအာက္က ယဥ္ေက်းမႈစုံကို လက္ခံသည့္ေခတ္အေျခမ်ိဳးမို႔ ထိုသို႔ကေလာင္ကစားႏိုင္သလား ျပန္ေတြးမိပါသည္။ အင္နန္ သိကၡာႀကီးသည့္ ေရႊက်င္ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ားပင္ အပါေျပာသည့္ပုံကို တဟားဟားႏွင့္ ပြဲက်ခဲ့ပါသည္။

ႀကီးပြားေရးမွာ နဂါးနီ၊ ျမန္မာျပည္ စာအုပ္ထုတ္ေဝေရး စသည့္ ေခတ္ၿပိဳင္ ႏိုင္ငံေရးစာအုပ္တိုက္တို႔ လမ္းအတိုင္း စာေပျဖင့္ တိုင္းျပည္ျပဳသည့္အေျခခံျဖင့္ ထုတ္ခဲ့သည့္ တိုက္တတိုက္ ျဖစ္ပါသည္။ တျခားတိုက္မ်ား စ္ပီးေခတ္တြင္ ဆက္ပါမလာေတာ့ဘဲ ႀကီးပြားေရးက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းေခတ္ထိ ပါလာသည္မွာ စာေပလမ္းက ႏိုင္ငံေရးထိ နယ္မကြ်ံခဲ့ေသာေၾကာင့္လား ေတြးရပါသည္။ တိုက္ရွင္ဦးလွမွာ စာကိုဝါသနာႀကီးသူျဖစ္၍ ဂ်ပန္႔ေခတ္မွာပင္ မီးျခစ္စကၠဴျဖင့္ ထုတ္သူျဖစ္သည္။ သူ ဖဆပလမွ ကြန္ျမဴနစ္ကိုဖယ္ခ်ိန္တြင္ ႏိုင္ငံေရးက နားခဲ့သည္မွာ အနားေကာင္းဟုဆိုရပါမည္။ တဘက္ဘက္ပါသြားခဲ့ပါက လူေသာ္လည္းေကာင္း၊ နာမည္ေသာ္လည္းေကာင္း ေသမည့္ကိန္းေတြ အမ်ားႀကီး ရွိခဲ့ပါသည္။ ဇနီး ေဒၚအမာမွာကား စီးပြားေရးနားလည္သည့္ ကုန္သည္မိသားစုမွ စကၠဴဆိုင္ရွင္ျဖစ္ရကား ေငြေရးေၾကးေရးကို စီမံခန္႔ခြဲတတ္ပါသည္။ သို႔အတြက္ လူထုတိုက္က စာရင္းကိုင္လုပ္သည့္သူေတြ ျပားစြန္းထိ ျပန္စစ္ရပုံကို သူ႔သူငယ္ခ်င္း မာလာက ဝတၳဳထဲ ထည့္ေရးပါသည္။ တိုက္ရွင္ႏွင့္ အသိုင္းအဝိုင္းက စာေရးေကာင္းသည့္ ပညာသည္မ်ားျဖစ္ျခင္းကလည္း လူထု၏ အျခား အားသာခ်က္ပါေပ။ စစ္ၿပီးေခတ္ တေလွ်ာက္လုံးတြင္လည္း လက္ဝဲဆန္သည့္ ပညာတတ္ လူငယ္စာသမားမ်ား လူထုသတင္းစာ၊ ဂ်ာနယ္တို႔တြင္ ကေလာင္ေသြးၾကပါသည္။ ပင္လုံညီလာခံ၏ အေရးပါေသာ ေစ့စပ္ေရးမွဴး ဦးတင္ဧ (ရွမ္းျပည္)၊ ယေန႔ ဝိဇၨာသိပၸံပညာရွင္သင္း ခ်ယ္ယာမင္ ပညာေရးပါရဂူ ဦးသန္းဦး (ျပည္)၊ မႏၱေလးၿမိဳ႕မွ ေရွ႕ေနဦးျမစိန္ စသည့္လူငယ္မ်ားမွာ ၁၉၅ဝ ေက်ာ္က လူထု၏ ပင္တိုင္ကေလာင္မ်ား ျဖစ္ပါသည္။ ေမာင္စူးစမ္းမွာ လူထုဖိုမင္ႀကီး ေပးေသာကေလာင္ျဖစ္ပါသည္။ တိုက္မူႏွင့္ မညီေသာ္လည္း လူရင္းမို႔ ထုတ္ေပးခဲ့ရသည့္ စာ ၂ အုပ္မွာ ျမန္မာတြင္ ပထမဆုံး စာေပ ေဝဖန္ေရးစာအုပ္ထုတ္သည့္ ဣႏၵနီ၏ လူဆိုးဂိုဏ္းဝတၳဳ ဖိုးတုတ္ကေလးႏွင့္ ကာလီဒါသ ၂ အမည္ႏွင့္ ေရႊဥေဒါင္းေရးေသာ ၾကာျခည္သဘာဝအစစ္ ဖိုမဘာဝစာအုပ္မ်ား ျဖစ္ပါသည္။

သတင္းစာမွ လူထုႏွင့္ထိစပ္ကာ ပညာသည္တို႔၏ လက္ရာအေတြးအျမင္မ်ားကို အစဥ္တင္ဆက္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနရကား ေရႊဥေဒါင္း၏ အႀကံဥာဏ္ႏွင့္ ႀကီးပြားေရး၊ တသက္တာမွတ္တမ္းႏွင့္ အေတြးအေခၚမ်ား၊ တိုက္ရွင္မ်ား ျပန္ဆိုေသာ လက္ဝဲ ႏိုင္ငံေရး သုံးသပ္စာမ်ား၊ ေရႊကိုင္းသား၊ ဦးလွ-ေဒၚအမာတို႔၏ လူမႈ-ယဥ္ေက်းမႈ သမိုင္းအတၳဳပၸတၱိမ်ား၊ ရုိးရာပုံျပင္ စာအုပ္မ်ားမွသည္ ေဒါက္တာျမင့္ျမင့္ခင္၏ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ပညာေပး အေစာပိုင္းစာအုပ္ စသည္တို႔ကို လူထုက တင္ဆက္ခဲ့ျပန္သည္။ ေဆးပညာအေျချပ သက္ေဝေမေက်ာ့၊ ေႏွာင္းခ်စ္ေဝ့လယ္ စသည့္ မႏၱေလးၿမိဳ႕မွ ထင္ရွားေသာ ေဆးတိုက္ပိုင္ရွင္ ေဒါက္တာထြန္းေရႊ၏ ဝတၳဳမ်ားမွာ လူထုက်န္းမာေရးဆိုသည့္ သေဘာမ်ားကို သိမ္ေမြ႔စြာ သြတ္သြင္းျပထားသည္ျဖစ္၍ (ေမာင္သင္၏ ေဆးသမား စြန္႔စားခန္းမ်ားႏွင့္မတူ) စာေပဗိမာန္ဆု ခ်ိတ္ခဲ့ဖူးသည္။ ဦးလွ၏ ေထာင္အေတြ႔အႀကံဳ စာေပမွာကား လူ႔ေအာက္ကတုံးမ်ား သဖြယ္ ပိျပားေနေသာ ေခတ္ေဟာင္း လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအျမင္တြင္ စက္ဆုပ္ဖြယ္ ရာဇဝတ္သမားဆိုသူ လူငယ္နင္းျပားတို႔၏ ဘဝကို အမႊန္းအေျပာက္မပါဘဲ ရာဇဝင္ စာတင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ယခုေခၚေနသည့္ လူထုရာဇဝင္ေခၚ သမိုင္းေရးနည္းမွာ ျမန္မာတြင္ ပေဒသရာဇာ၊ ဦးပုညတို႔က စသည္ေျပာရေပအံ့။

young prisoners in 1950s

လူထုကို ေျပာလွ်င္ သူ၏ စာအုပ္ဖုံး စာလုံး ဒီဇိုင္းတေခတ္ျဖစ္ခဲ့ေသာ ၁၉၆ဝ စြန္းစႏွစ္မ်ားကို ထည့္ေျပာၾကသင့္ပါသည္။ ေပၚဦးသက္၊ ဝင္းေဖမွ တြတ္တြတ္၊ ပန္းသမုဒၵရာစသည့္ မႏၱေလးမူ တမူထူႏိုင္ခဲ့ေသာေခတ္ကို ျပန္လည္ဆန္းသစ္သင့္ပါသည္။ စာလုံးဖြန္႔ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေရွးက ဟံသာဝတီလို တိုက္ႀကီးမ်ိဳးက ဘိလပ္တြင္ စာလုံးအပ္သလို လူထုေဒၚအမာသည္ ကြန္ပ်ဴတာ ျမန္မာစာဖြန္႔ရဖို႔ ၁၉၈၈ ခန္႔ကထဲက စုံစမ္းရွာေဖြခဲ့ပါသည္။ လူထုသည္ အေမရိကန္ ျပန္ၾကားေရးေနာက္ ျမန္မာျပည္တြင္ ခဲစာလုံးကို ပထမဆုံးစြန္႔ပယ္ေသာ တိုက္ျဖစ္ပါသည္။

ေခတ္ေဟာင္း သူရိယ၊ ဒဂုန္ ေခတ္အလြန္ စာေပဗိမာန္၊ ရႈမဝ၊ ေသြးေသာက္ေခတ္မွသည္ ပုဂံ၊ ႏွလုံးလွ၊ စာေပေလာက၊ စိတ္ကူးခ်ိဳခ်ိဳ၊ ရာျပည့္စသည့္ လက္ရွိတိုက္ႀကီးမ်ား ထိ ေခတ္အဆက္ဆက္ စာသမား စာအုပ္သမားတို႔၏ စာရာဇဝင္မွာ ျမန္မာတြင္ အေရးတယူစာဖြဲ႔သင့္ေနေသာ အေၾကာင္းရပ္ျဖစ္ပါသည္၊ ေငြဥေဒါင္း၏ စာဝကၤပါႏွင့္ အတိုအထြာမ်ား၊ စာၾကည့္တိုက္က်မ္းျပဳမ်ားမွလြဲ၍ စာအုပ္ေလာကကို ျမန္မာစာေပတြင္ အေရးတယူ မရွိလွေသးပါ။ လူထု ႀကီးပြားေရးစာအုပ္တိုက္ထုတ္ စာအုပ္မ်ားအေၾကာင္း မိတၳီလာတကၠသုိလ္စာၾကည့္တိုက္မွဴး ဦးဝင္းတင့္ျပဳစုထားသည္ကို စိန္ရတုအမီ လူထုထဲပို႔သင့္ပီ ထင္ပါသည္။ ဟို ၁၅ ႏွစ္ခန္႔က ဦးထင္ႀကီး၊ တိုက္စိုး၊ ဦးေသာ္ေကာင္း ပညာရွင္မ်ားအမွာႏွင့္ ထုတ္ေဝရန္ ေဒၚအမာ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ဖူးသည္။

ကနဦးကာလ ေရာင္းမကုန္ေသာ စာအုပ္ပုံႀကီးကို အေဒၚတိုက္ ျပန္သယ္လာလွ်င္ အမာရယ္ ညည္းတို႔အလုပ္က ဟုတ္ပါ့မလားေအဟု ပူပန္တတ္ေသာ ေဒၚသက္ေရွကို ႀကီးပြားေရးက စာဖတ္သူမ်ား အတြက္ အျမတ္တမ်ိဳးထြက္ပုံကို ျမင္ေစလိုပါသည္။

Filed under: anniversaries, arts and culture, family, history, literature, media, nationalism, politics   |  Closed