ဟုိေရွးအႏွစ္ ၂၀ ေက်ာ္က (အဆုံး)

30Aug11

တပ္မေတာ္ဘက္က စတင္မီးေမႊးသည္ဟု စြပ္စြဲခံရေသာ ကိစၥ ၂ ရပ္က စစ္အာဏာသိမ္းပြဲတြင္ လမ္းစထြင္ေပးပုံရွိသည္။ ပထမကိစၥတြင္ စစ္ရုံးအနီး ဆႏၵျပလူအုပ္ကုိ ဂိတ္ဝမွ ဖယ္ခုိင္းရာတြင္ စစ္ကားတန္းႏွင့္ ရင္ဆုိင္ရသည္။ ေဒါသထြက္ေနေသာ လူအုပ္က ဓားလွံမ်ားကုိင္၍ စစ္ရုံးဝေရာက္လာသည္။ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ အတုိက္အခံလူႀကီးမ်ား အေျခအေနကုိ ေျဖရွင္းေပးရသည္။ စက္တင္ဘာ ၁၇ တြင္လည္း ကုန္သြယ္ေရးရုံးက တပ္သားတစု ဆႏၵျပလူအုပ္ကုိ ပစ္ခတ္ရာ အနာတရရၾကသည္။ ဤတခါ အေျခအေနပုိဆုိးသြားပီး တၿမိဳ႕လုံးက ဘတ္စ္ကားမ်ားႏွင့္ ဆင္းလာေသာလူမ်ား ရုံးကုိဝုိင္းၾကသည္။ ရဟန္းတခ်ိဳ႕ စစ္သားမ်ားကုိ လက္နက္ခ်ဖုိ႔ဝင္ေဖ်ာင္းဖ်ပီး ေခၚထုတ္သြားရသည္။ လ်စ္လ်ဴမရႈႏုိင္ေတာ့ေသာ အာဏာသိမ္းဖုိ႔ အေၾကာင္းျပစရာမ်ားဟု တပ္ဘက္က ယူဆသည္။ တနဂၤေႏြေန႔ညေနတြင္ စစ္ကားမ်ား ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ထဲ တပ္စြဲကာ ေရဒီယုိမွ အာဏာသိမ္းေၾကာင္းေၾကညာသည္။ ည ၈ နာရီမွ […]

Filed under: history, politics   |  Closed

ထင္ရွားေသာ ျမန္မာေဆးေလာက ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ား

28Aug11

ေဒါက္တာဆာစံစီပုိး (၁၈၇၀- ၁၉၄၆) M.D. (Albany), ဥပေဒျပဳေကာင္စီအမတ္၊ ဝႈိက္ေကာ္မတီဝင္၊ ကရင္အမ်ိဳးသားအစည္းအရုံးဥကၠ႒ (၁၉၂၅)၊ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္၊ ဂ်ပန္ေခတ္အတုိင္ပင္ခံလႊတ္ေတာ္အမတ္ ေဒါက္တာဘရင္ (၁၈၈၄- ၁၉၇..) M.B., Ch. B., (Edin.), ဝုိင္အမ္ဘီေအတည္ေထာင္သူတဦးႏွင့္ ဥကၠ႒၊ အမ်ိဳးသားေကာလိပ္ေက်ာင္းအုပ္၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ပထမ ျမန္မာၿမိဳ႕ေတာ္ဝန္၊ ဒုိင္အာခီေခတ္ ျပည္သူ႔က်န္းမာေရး၊ ပညာေရးႏွင့္ ေဒသႏၱရအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ေဒါက္တာသိန္းေမာင္ (၁၈၉၁- ၁၉၄၆) B.A. (Cal.), M.M.F. (Bengal); ျမန္မာျပည္ ေဆးဘြဲ႔ရမ်ားအနက္ ပထမဆုံးပုဂၢလိကဆရာဝန္၊ သီေပါေခတ္ အေျမာက္ဝန္သမက္ ၊ လတ္သခင္ေယာက္ဖ၊ အမ်ိဳးသားပညာေရးႏွင့္ေဆးေကာင္စီဝင္၊ ဥပေဒျပဳအမတ္၊ ၂၁ ဦးပါတီ ေဆာ္ၾသသူ ၊လန္ဒန္မ်က္ႏွာစုံညီေဆြးေႏြးပြဲကုိယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ဝင္(၁၉၃၁-၃၂)၊ အိႏၵိယဥပေဒျပဳအမတ္ (၁၉၃၄)၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ဝန္၊ ျမန္မာကုန္သည္ႀကီးမ်ားအသင္းဥကၠ႒၊ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ေရးဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ (၁၉၃၇-၃၉)၊ ျမန္မာ့ေဘးႏွင့္လူဝင္လူထြက္အေရး […]

Filed under: history, note, politics   |  12 Comments

အသံနဲ ့အမွန္၂၄

25Aug11

လြတ္လပ္တဲ့အာရွအသံ ေသာတရွင္မ်ားခင္ဗ်ား၊ ယခင္အပတ္က ေဒါက္တာသန္းထြန္းရဲ့ ရာဇဝင္ေဝဖန္မႈအေၾကာင္းေျပာခဲ့ပါတယ္။ အဲဒိ ေခတ္ေဟာင္းျမန္မာရာဇဝင္ စာအုပ္နိဒါန္းမွာပဲ ေဒါက္တာသန္းထြန္းက ရာဇဝင္ကုိအသုံးခ်ပီး ဝါဒျဖန္႔ လူထုအျမင္ကုိ လႊမ္းမုိးတဲ့အေလ့အထေတြအေၾကာင္း ရွင္းျပပါတယ္။ ကုိလုိနီအစုိးရက ျမန္မာျပည္ကုိ တုိက္ခုိက္သိမ္းရတဲ့အေၾကာင္းနဲ႔ပတ္သက္ပီး အဂၤလိပ္ကုိလုိနီဝါဒီေတြေရးတဲ့ ရာဇဝင္စာအုပ္ေတြမွာ ေပးေလ့ရွိတဲ့အေၾကာင္းျပခ်က္က ျမန္မာမင္းဟာ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္တယ္ တရားသျဖင့္အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ အဂၤလိပ္ေတြေၾကာင့္ ျမန္မာေတြ ႀကီးပြားတုိးတက္ေအးခ်မ္းလာပါသတဲ့။ အဂၤလိပ္ေခတ္မွာလူျဖစ္တဲ့ ျမန္မာႀကီးမ်ားရဲ့ အေျပာအဆုိေတြမွာ ဒီအျမင္မ်ိဳးပါလာတတ္တယ္လုိ႔ ေဒါက္တာသန္းထြန္းက သုံးသပ္ပါတယ္။ လူထုေဒၚအမာ ဒုတိယကမၻာစစ္မျဖစ္ခင္က ေရးခဲ့တဲ့ တုိ႔ပေယာဂဆုိတဲ့ေဆာင္းပါးတပုဒ္မွာ ေကာလိပ္ေက်ာင္းသူ တဦးႏွင့္ ျမန္မာျပည္၏ လြတ္လပ္ေရးစကားစမိၾကရာ၊ ထိုမိန္းကေလးက “လြတ္လပ္ေရး ဘာလုပ္ဘို႔လဲရွင့္ အဂၤလိပ္ အုပ္စိုးေနတာ အေကာင္းသားဘဲ။ ကၽြန္မတို႔ လက္နက္လဲ ဘာမရွိ၊ ညာမရွိနဲ႔ ကိုယ့္ဘာသာ အုပ္စိုးေနရင္ တရုပ္ေတြ ဂ်ပန္ေတြက ဝိုင္းတိုက္ကုန္မွာေပါ့။ […]

Filed under: arts and culture, education, history, radio talk   |  1 Comment

သန္းထြန္း ပြဲဦးထြက္၂၃

18Aug11

လြတ္လပ္တဲ့အာရွအသံ ေသာတရွင္မ်ားခင္ဗ်ား။ ဖဆပလေခတ္ သမုိင္းပညာရွင္ေတြအေၾကာင္း ျပန္ဆက္ရရင္ ဒီ ၁၉၅၀ ေက်ာ္ကာလ ကုိရီးယားစစ္အတြင္း ဆန္ေစ်းေကာင္းခဲ့ရာက ျမန္မာအစုိးရမွာ ျပည္ပေငြပုိလွွ်ံပီး အေနာက္ႏုိင္ငံေတြကုိ ပညာေတာ္သင္ေတြ ေစလႊတ္ခဲ့ပါတယ္။ ေစလႊတ္ရာမွာလည္း တုိင္းျပည္ ထူေထာင္ေရးမွာ အသုံးက်မယ့္ ဘာသာရပ္ေပါင္းစုံပါဝင္ပါတယ္။ တုိင္းျပည္တခုရဲ့ လမ္းေၾကာင္း အနာဂတ္ကုိပဲ့ျပင္ရာမွာ အေရးႀကီးတဲ့ သမုိင္းပညာရပ္အတြက္လည္း အဂၤလန္ အေမရိက တကၠသုိလ္ႀကီးေတြကုိ ေစလႊတ္သင္ၾကားေစခဲ့တာပါ။ အဲဒီထဲမွာ ျမန္မာသမုိင္းေလ့လာေရးအတြက္ အစဥ္အလာ ႀကီးတဲ့ လန္ဒန္တကၠသုိလ္နဲ႔ စစ္ေအးေခတ္ၾသဇာခ်ဲ႕ထြင္ေရးမွာ အေရးႀကီးတဲ့ အေရွ႕တုိင္းႏုိင္ငံမ်ား ေလ့လာေရးကုိ ေစာက္ခ်လုပ္ကုိင္ေနတဲ့ အေမရိကန္တကၠသုိလ္ေတြဆီ လႊတ္တာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီတကၠသိုလ္ေတြမွာ ပညာသင္ခဲ့တဲ့ ျမန္မာသမုိင္းပညာရွာေတြထဲက ေနာင္မွာ သမုိင္းဌာနေတြကုိ ဦးစီးလုပ္ကုိင္ရတဲ့ ပညာရွင္ေကာင္းေတြေပၚထြက္လာခဲ့ပါတယ္။ အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ ျပည္ပျပန္ထြက္သြားသူေတြရွိေပမယ့္ ျမန္မာျပည္မွာအေျခခ်ပီး သမုိင္း သုေတသန ကုိစူးစုိက္ ေလ့လာ […]

Filed under: education, history, media, radio talk   |  3 Comments

တတိယ မွန္နန္းေကာ္မရွင္၂၂

11Aug11

လြတ္လပ္တဲ့အာရွအသံ ေသာတရွင္မ်ားခင္ဗ်ား။ ဒီတပတ္ဆက္ေျပာမွာက လြတ္လပ္ပီးေခတ္ ျမန္မာအစုိးရက ျမန္မာသမုိင္းျပန္လည္ျပဳစုေရးမွာ ပါဝင္ခဲ့တဲ့ သမုိင္းပညာရွင္ အရာရွိႀကီးမ်ားအေၾကာင္းနဲ႔ ျမန္မာသမုိင္းေကာ္မရွင္အေၾကာင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဗုိလ္မွဴးဘရွင္ဆုိတဲ့ ၿဗိတိန္စစ္သံမွဴးေဟာင္း သမုိင္းပညာရွင္ ေဒါက္တာလုစ္ရဲ့ တပည့္ရင္းပုဂၢိဳလ္ႀကီးကုိ ေသာတရွင္မ်ားၾကားဘူး ဖတ္ဖူးၾကမယ္ထင္ပါတယ္။ ကြယ္လြန္တာၾကာခဲ့ေပမယ့္ သူ႔လက္ရာေတြက က်န္ရစ္ထင္ရွားဆဲပါ။ သူက စစ္မျဖစ္ခင္ ေကာလိပ္ေက်ာင္းမွာတုန္းက ေက်းလက္ျပဳျပင္ေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ တက္ၾကြခဲ့သူပါ။ စစ္တြင္း အာရွလူငယ္အစည္းအရုံး ဥာဏဗလတာဝန္ခံ၊ ဗမာ့ကာကြယ္ေရးတပ္မေတာ္ ပညာေရးဌာန သမုိင္းဆရာလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္သမိုင္းဆုိတဲ့စာအုပ္ကုိ နန္းရင္းဝန္သခင္ႏု ဗမာ့တပ္မေတာ္က ဗုိလ္မွဴးႀကီးေက်ာ္ေဇာတုိ႔အမွာေတြနဲ႔ လြတ္လပ္ေရးရတဲ့ေန႔မွာ ထုတ္ခဲ့ပီး ရာဇဝင္မင္းဆက္ေတြအေၾကာင္းထက္ ႏုိင္ငံနဲ႔ လူေတြအေၾကာင္း ေျပာင္းလဲပုံုကုိ ေရးမယ္ဆုိပီး သမုိင္းစကားလုံးကုိ လူသုံးမ်ားေအာင္ ႏႈိးေဆာ္ခဲ့သူပါ။ သူက တပ္မေတာ္စိတ္ဓာတ္စစ္ဆင္ေရးကထုတ္တဲ့ ျမဝတီမဂၢဇင္းနဲ႔ တခ်ိန္ထဲလုိ စာေပဗိမာန္ထုတ္ စြယ္စုံက်မ္းအတြဲေတြမွာ တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးေတြအေၾကာင္း၊ ျမန္မာနဲ႔ အေရွ႕ေတာင္အာရွေခတ္ေဟာင္းသမုိင္းေတြ အေၾကာင္း […]

Filed under: history, politics   |  Closed

ဟုိေရွးအႏွစ္ ၂၀ ေက်ာ္က

10Aug11

အနီးသမုိင္းဟု ထင္ခဲ့ေစကာမူ ၂၀ ေအာက္တန္း လူငယ္မ်ားအတြက္ကား ၈၈ အေရးအခင္းမွာ ယုံတမ္းသဖြယ္ျဖစ္ေနေလပီ။ က်ေနာ္တုိ႔ရြယ္ ၃၀ တန္းမ်ားေလာက္သာ အေရးအခင္းတုန္းက ဟူေသာ အသံၾကားတုိင္း လတ္ဆတ္ေသာ မေက်မခ်မ္းမႈမ်ား ေပၚလာစၿမဲ။ လမ္းမေပၚမွ ေပ်ာက္ကြယ္သြားေသာ လူစုလူေဝးႀကီး၏အသံမ်ားကုိ ျပန္ၾကားဆဲ။ မႀကံဳဘူးသူမ်ားမွာကား ဘုန္းႀကီးဆႏၵျပပြဲ က်မွ ႏုိင္ငံေရးမူလတန္းကုိ ေအာင္စာရင္းထြက္ခဲ့ၾကသည္မဟုတ္ပါလား။ သုိ႔မဟုတ္က ႏွစ္ေပါင္းၾကာေညာင္းေအာင္ လူေတြေထာင္က် ေတာခုိ ထြက္ေျပး ေရဒီယုိမွ စကားေျပာေနၾကတာ ဘာေၾကာင့္ဆုိတာ နားမလည္ႏုိင္ သီခ်င္းတပုဒ္ ဂိမ္းတခုေလာက္မွ စိတ္မဝင္စားႏုိင္သူေတြသာ မ်ားလာလိမ့္မည္။ ေခတ္မတူ ဘဝမတူ၍ ခံစားခ်က္ခ်င္းကား တူေပမည္မဟုတ္။ သုိ႔ေသာ္ ဤတုိင္းျပည္တြင္ ေနထုိင္သူတုိင္း ဆင္းရဲမြဲေတမႈ၊ ဖိႏွိပ္အက်င့္ပ်က္မႈ၊ ေခတ္ေနာက္ျပန္ဆြဲမႈ အဆုိးေက်ာ့သံသရာႀကီးကုိ မသိႏုိးနားလုပ္ထား၍ မရစေကာင္း။ ထုိ႔ေၾကာင့္ လူတုိင္း ႏုိင္ငံေရးနားမလည္ေသာ္လည္း […]

Filed under: anniversaries, history, politics   |  3 Comments

တကၠသုိလ္နယ္ေျမထိ ေရာက္လာတဲ့ စပြန္ဆာ

06Aug11

ျမန္မာနုိင္ငံရဲ့ ၿမိဳ႕ႀကီးျပႀကီး ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား နဲ႔ ျပည္နယ္ ၿမိဳ႕ေတာ္ အမ်ားအျပားမွာ ဝိဇၨာသိပၸံ တကၠသုိလ္ေတြကုိ တည္ေဆာက္ထားသလုိ ကြန္ပ်ဴတာတကၠသုိလ္၊ နည္းပညာတကၠသုိလ္၊ ေဆးတကၠသုိလ္၊ ေဆးဝါးကြ်မ္းက်င္တကၠသုိလ္ စတဲ့ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္း ပညာသင္ တကၠသုိလ္ေတြ တည္ေဆာက္ထားတာက မေရမတြက္နုိင္ေအာင္ေလာက္ကုိ မ်ားျပားလွပါတယ္။ အဲဒီလုိ တကၠသုိလ္ေတြကုိ ေဒသအမ်ားအျပားမွာ တည္ေဆာက္တယ္ဆုိတာက ပတ္ဝန္းက်င္ၿမိဳ႕ရြာမွာ ေနတဲ့ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြ လြယ္လင့္တကူ ပညာသင္ႏုိင္ေရးနဲ႔ အဲဒီေဒသေတြ ဖြြံ႔ၿဖဳိးေရးအတြက္ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း အာဏာပုိင္ေတြက ေျပာၾကပါတယ္။ တကယ္ဘဲ အဲဒီတကၠသုိလ္ေတြရဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္ၿမိဳ႕ရြာေတြ ကေန ေက်ာင္းလာတက္တဲ့ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြ အဆင္ေျပေျပနဲ႔ ပညာသင္ၾကားနုိင္ၾကပီလားလုိ႔ ေမးလာရင္…။ အဲဒီတကၠသုိလ္ရဲ့ ေဘးပတ္ဝန္းက်င္ အရပ္ေဒသက လာတက္တဲ့ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြ ေနႏုိင္တဲ့ လူေနေဆာင္ေတြ မေဆာက္ေပးေတာ့ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြရဲ့ ေနေရးထုိင္ေရးမွာ အေတာ့္ကုိ ကသိကေအာင့္ […]

Filed under: Burmese women, education, guest column   |  4 Comments